Đa dạng sinh học và hệ sinh thái có vai trò hết sức to lớn đóng
vai trò quan trọng trong duy trì sự sống,
cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho xã hội, đặc biệt là các dịch vụ điều tiết và
hỗ trợ, giúp con người thích ứng với các tác động bất lợi của biến đổi khí hậu
và rủi ro thiên tai.
Các hệ sinh thái là cơ sở sinh tồn của sự sống trên trái đất, trong đó
loài người.
Sự đa dạng
sinh học cung cấp nguồn nguyên liệu cho công nghiệp, chế biến lâm sản như mía đường, bông vải, chè, cây lấy sợi, hạt điều,… Các sản phẩm từ động vật, cá và thực vật được
dùng làm thuốc, đồ trang sức và những vật dụng cần thiết khác. Những vườn sinh học được thành lập
với rất nhiều loài hoang dã tạo vẻ đẹp phục vụ nhu cầu vui chơi giải trí của
con người.
Đa dạng sinh học đảm bảo
cơ sở cho an ninh lương thực và phát triển bền vững của đất nước, đảm bảo nhu
cầu về ăn, mặc của nhân dân, góp phần xóa đói giảm nghèo.
Về
mặt sinh thái, đa dạng sinh học còn có vai trò trong bảo vệ tài nguyên đất và nước, góp phần điều hòa khí hậu.
Các quần xã thực vật giúp
tạo bóng mát, khuyếch tán hơi nước, giảm nhiệt độ không khí khi thời tiết nóng
nực, hạn chế sự mất nhiệt khi khí hậu lạnh giá, điều hòa thành phần khí ôxi và
cácbônic trong không khí qua quá trình quang hợp, giúp giảm nhẹ mức độ hạn hán,
lũ lụt cũng như duy trì được chất lượng nước ngầm. Các rạn san hô và thảm thực vật ven biển hỗ trợ chắn sóng và bảo
vệ bờ biển,…. Các quần xã sinh vật, đặc biệt là các loài nấm và vi
sinh vật có khả năng hấp thụ và phân hủy các chất thải trong tự nhiên.
Việt Nam là một trong
những quốc gia có nguồn đa dạng sinh
học cao trên thế giới tuy nhiên sự đa dạng sinh học đang có nguy cơ bị suy giảm
dưới mức an toàn do nhiều nguyên nhân:
Thứ nhất: Sự suy giảm và mất
đi nơi sinh cư của sinh vật
Nơi sinh cư của sinh vật dần trở nên thiếu hụt và suy giảm chủ yếu
là do những hoạt động của con người chính là nguyên nhân mất đi sự đa dạng động
thực vật và gây nên những yếu tố tự nhiên, trong đó các hoạt động của con người
có thể kể đến như chuyển đối đất sử dụng, đốt rừng làm rẫy hay khai thác thủy
hải sản quá mức với xu hướng gia tăng từ đó cũng bùng phát dịch bệnh hay động
đất và cả cháy rừng tự nhiên.
Thứ hai: Sự khai thác quá
mức
Mặc dù Việt Nam ta sở hữu nguồn đa dạng sinh học ở mức cao nhưng
chính bởi những hoạt động khai thác quá mức được xem là nguyên nhân sự cạn kiện
đặc biệt là đối với những tài nguyên thủy hải sản ven bờ, bên cạnh đó có tồn
tại một số phương pháp khai thác và tận thu mang tính hủy diệt gây ảnh hưởng
đến giống nòi của các loài sinh vật như nổ mìn hay sử dụng hóa chất.
Thứ ba: Ô nhiễm môi trường
Khí thải công nghiệp thải ra từ các nhà máy, những chất thải đô
thị, rác thải sinh hoạt đặc biệt là rác thải nhựa đã làm ảnh hưởng đến môi
trường sống của những sinh vật động vật.
Tình trạng ô nhiễm dầu xảy ra tập trung chủ yếu ở các vùng nước
cửa sông ven bờ hay những hoạt động tàu thuyền lớn là nguyên nhân chính dẫn đến
ô nhiễm sinh học ảnh hưởng trực tiếp đến các loài sinh vật bao gồm thực vật và
động vật biển.
Thực tiễn cho thấy nếu thay đổi tính đa
dạng sinh học. Vậy cần phải làm gì để bảo
vệ đa dạng sinh học?
Trên thực tế Việt Nam đã sử dụng nhiều biện pháp nhằm bảo vệ sự đa dạng
sinh học Việt Nam như:
- Xây dựng hệ thống vườn
quốc gia, khu bảo tồn
- Bảo vệ tối đa sự hoang
dã của khu bảo tồn, vườn quốc gia
- Giữ gìn vùng triền
biển ở trạng thái tự nhiên
- Bảo tồn các khu đất
ngập nước
- Bảo tồn đa dạng sinh học ở các khu
dân cư
- Tạo sự thuận lợi phát
triển sinh học đồng ruộng
- Bảo vệ tốt rặng san hô
và thảm cỏ biển
- Trồng nhiều loại cây
tốt hơn 1 loại cây
- Trồng cây dọc kênh,
mương, ao, hồ
- Xây dựng vành đai xanh
quanh khu vực đô thị, làng bản
- Sản xuất nông nghiệp
theo mô hình VAC
- Canh tác ruộng bậc
thang ở nơi đất dốc
- Sản xuất nông, lâm,
ngư nghiệp kết hợp vùng cửa sông
- Kiểm soát chặt chẽ cây
con biến đổi gen
- Tổ chức tốt các hoạt
động du lịch không săn bắn và gây hại cho môi trường
Bảo vệ sự sống của các
loài sinh vật cũng chính là bảo vệ sự sống của chúng ta vì vậy mỗi người cần
chung tay bảo vệ sự đa dạng sinh học bằng những việc làm cụ thể như:
Chúng ta cần phải nâng cao
tinh thần tự giác, nghiêm túc thực hiện theo những quy định của nhà nước
Hưởng ứng các hoạt động
như “Ngày chủ nhật xanh”, “Giờ trái đất” “ Ngày Đa dạng sinh học” “Ngày môi
trường”,… Hay bằng những việc làm cụ thể như:
- Dọn dẹp vệ sinh
lớp học, khuôn viên nhà ở
- Vứt rác đúng nơi quy định, không xả
rác bừa bãi
- Hạn chế sử dụng túi nilon - Nói không
với rác thải nhựa:
Phải mất hàng trăm năm túi nilon mới có thể phân hủy, hơn nữa quy
trình sản xuất túi nilon cũng cần sử dụng lượng lớn nguyên liệu dầu khí, phẩm
màu và các hóa chất nên rất có hại cho môi trường. Do vậy để bảo vệ môi trường
bằng việc hạn chế sử dụng túi nilon là hành động nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn.
Chúng ta có thể sử dụng giấy báo, các nguyên liệu tự nhiên như lá chuối để gói
đồ, đựng đồ hay các loại túi tự phân hủy, túi vải sử dụng nhiều lần cũng rất tốt,
hoặc hãy mang theo một chiếc hộp đựng thức ăn nhỏ xinh mỗi khi mua đồ ăn sáng.
-
Tiết kiệm điện, nước trong sinh hoạt:
Việc tiết kiệm điện, nước
trong sinh hoạt cũng là việc làm cụ thể để bảo vệ môi trường bảo vệ đa dạng
sinh học.
Đối với nguồn nước: Không xả nước bừa bãi, chỉ sử dụng lượng nước vừa đủ cho các hoạt
động vệ sinh trường lớp, vệ sinh cá nhân và chú ý khóa vòi nước sau mỗi lần sử
dụng.
Đối với nguồn điện: Tại trường, tắt điện phòng học trong những tiết thể dục ngoài trời,
khi tan học nên tắt tất cả các bóng điện trước khi ra về. Tại nhà, chỉ bật điện
ở những khu vực cần thiết, tắt điện trong nhà tắm và WC khi đã sử dụng xong, tắt
tivi và các thiết bị sử kết nối với nguồn điện khi không còn sử dụng …
-
Tích cực trồng cây xanh:
Tham gia trồng cây, chăm
sóc cây xanh trong khuôn viên trường học và nhà ở. Tham gia thêm các hoạt động
trồng cây gây rừng mang tính cộng đồng để hạn chế và khắc phục tình trạng ô
nhiễm môi trường ở địa phương, cũng như trên toàn quốc.
-
Hăng hái tham gia các phong trào bảo vệ môi trường
Tham gia các cuộc thi liên
quan đến bảo vệ môi trường và động vật hoang dã do nhà trường tổ chức để trang
bị thêm kiến thức hay tham gia vào các câu lạc bộ, các tổ chức bảo vệ môi
trường và phòng chống biến đổi khí hậu, bảo vệ hệ sinh thái mang quy mô lớn
hơn.
-
Không tiếp tay cho hành vi tổn hại đến môi trườn như: Bẻ cây, chặt phá rừng, vứt rác bừa bãi ra môi trường xung quanh,
buôn bán động vật hoang dã …